တအာင္းလူမ်ိဳးတို႔၏ အသုဘ အခမ္းအနား

ပေလာင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေသဆံုးသည့္အခါတြင္ မီးရိႈ႕သၿဂႋဳလ္ျခင္းႏွင့္ ေျမျမဳပ္သၿဂႋဳလ္ျခင္းတို႕ ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ ရပ္ရြာအေနအထားေပၚမူတည္၍ သၿဂႋဳလ္ၾကပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေနရာမ်ားသည္ မီးရိႈ႕သၿဂႋဳလ္ျခင္းကို လက္ခံ၍ အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္မူ မီးရိႈ႕သၿဂႋဳလ္ျခင္းကိုလက္မခံေသာေၾကာင့္ ေျမျမဳပ္၍သၿဂိဳလ္ရပါသည္။

ရြာထဲတြင္ လူေသရွိလွ်င္ ဥကၠဌႏွင့္ရပ္ရြာလူႀကီးကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး ရြာသူႀကီးမ်ားသည္ တရြာလံုးၾကားႏိုင္ေအာင္ အသံကုန္ေအာ္ဟစ္ၿပီး ေၾကညာေပးရပါသည္။ လူေသရွိလွ်င္ ဖိတ္စရာမလိုဘဲ လူတုိင္းလာခြင့္ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ရက္လည္ဆြမ္းသည္ လူအကန္႔အသတ္ သတ္မွတ္ၿပီး ဖိတ္ၾကားၾကပါသည္။

ပထမဦးဆံုး လူေသကို ေရခ်ဳိးေပး၍ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ျပဳလုပ္ေပးရပါသည္။ လူပ်ဳိ၊ အပ်ဳိလွ်င္ သနပ္ခါးလိမ္ခ်ယ္ ေပးရပါသည္။ ေသဆံုးသူ၏ ပါးစပ္ထဲ႔သို႔ ကူးတို႔ခ ပိုက္ဆံ တစ္မတ္ ထည့္ေလ့ရွိပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေသဆံုးသူ၏ ေျခမႏွစ္ေခ်ာင္းေပါင္းစည္း၍ ခ်ည္ျဖဴႏွင့္ စည္းထားေပးပါသည္။ လူေသကို ပိတ္စျဖဴျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားၿပီ ျဖာတစ္ခ်က္ေပၚ တင္ထားပါသည္။ လူေသအတြက္ လိုအပ္ေသာ အဝတ္အစားတစ္စံုႏွစ္စံု ထည့္ေပးေလ့ရွိပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ပေလာင္ဓေလ့မ်ားသည္ ဖိနပ္ကိုလည္း ထည့္ေပးေလ့ရွိသလို အခ်ဳိ႕ေသာဓေလ့မ်ားသည္ ဖိနပ္ကို ထည့္ေပးေလ့မရွိေခ်။

လူေသလွ်င္ လူေသ၏အေခါင္းကို ဘုရားစင္ဘက္သို႕ မလွည့္ဘဲ ဘုရားစင္၏ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေသာ တခါးမႀကီးဘက္သို႕ လွည့္ေပးရပါသည္။ လူေသ၏ ဦးေခါင္းတည့္တည့္တြင္ ဖေယာင္းတုိင္၊ အေမႊတုိင္ႏွင့္ ပန္းအိုးမ်ား ခ်ထားေပးပါသည္။ လူေသမပို႔ခင္ ညေနခင္းတြင္ လူေသအေလာင္ကိုေစာင့္ရန္အတြက္ ရြာသားမ်ားက တစ္ညလံုးဖဲထိုင္ရိုက္ေလ့ ရွိပါသည္။ လူေသအေလာင္းေပၚတြင္ ေၾကာင္နက္ခံုေက်ာ္လို႔မရေအာင္ အၿမဲသတိထား ေစာင့္ၾကည့္ရပါသည္။

လူေသအတြက္အေခါင္းကို ရပ္ရြာမ်ားကျပဳလုပ္ေပးၾကၿပီး ေရႊစကၠဴ၊ ေငြစကၠဴတို႔ျဖင့္ ပန္းပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးၫွပ္ၿပီး အေခါင္းတြင္ ကပ္ေလ့ရွိပါသည္။ သက္ႀကီးဝါႀကီးမ်ားရွိလွ်င္ ႀကိဳတင္၍ အေခါင္းလုပ္ထားေလ့ရွိသလို အိမ္တြင္ လူနာအသည္းအသန္ျဖစ္လွ်င္လည္း အေခါင္းကို ႀကိဳတင္၍လုပ္ထားေလ့ရွိပါသည္။ လူေသကို အေခါင္းထဲမထည့္ခင္တြင္ အေခါင္း၏ေအာက္၌ ဝါး(သို႔)ထင္းႏွင့္ ခုထားရပါသည္။ အကယ္၍ ဆင္းရဲသားတစ္ေယာက္ေသၿပီး ေငြေခ်းမတတ္ႏုိင္လွ်င္ အေခါင္းမလုပ္ဘဲ ျဖာတစ္ခ်က္၊ ပိတ္ျဖဴတခ်က္ျဖင့္ ပတ္ထားပါသည္။ လိုအပ္ေသာထင္းမ်ားကို ရြာသူရြာသားမ်ားက တတ္ႏုိင္သမွ် ဝိုင္းဝန္းလွဴဒါန္းၾကပါသည္။

လူေသအေလာင္းကို အလြန္ဆံုး ၂ရက္မွ ၃ရက္အထိ ထားေလ့ရွိၾကပါသည္။ ဤသိုထားရျခင္းမွာ ရပ္ေဝးတြင္ေနၾကေသာ ေဆြမ်ဳိး၊ မိတ္ေဆြမ်ား လာေရာက္ႏုိင္ရန္အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။ အသုဘခ်သည့္ေန႔တြင္ ဘုန္းႀကီးကိုပင့္၍ တရားနာၿပီး ေသသူ ေကာင္းရာသုကတိေရာက္ေအာင္ အိမ္သူအိမ္သားမ်ား အမွ်ေဝ ေရစက္ခ်ေပးပါသည္။ (၇)ရက္ျပည့္လွ်င္ ရြာသူ၊ ရြာသားမ်ားကို ဖိတ္ၾကား၍ ရက္လည္ဆြမ္းမ်ားျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ တရားသြားနာၾကပါသည္။ ေသသူမ်ားအတြက္ ေကာင္းရာသုကတိေရာက္ေအာင္ ပေဒသာပင္ ျပဳလုပ္ေပးပါသည္။ ပိတ္စျဖဴႏွင့္ လြယ္အိတ္ပံုေသေသေလး ခ်ဳပ္ထားပါသည္။ လြယ္အိပ္ထဲတြင္ မုန္႔မ်ဳိးစံု၊ ေဆးလိပ္ ႏွင့္ အျခား ထည့္၍ရေသာပစၥည္းမ်ားကို ခ်ိတ္ဆြဲထားသလို စာအုပ္၊ ခဲတံ၊ လွဴဒါန္းဖြယ္မ်ားကိုလည္း ခ်ိတ္ဆြဲၿပီး ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းသို႔ သြားေရာက္လွဴဒါန္းပါသည္။ မနက္ပိုင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္ တရားနာၿပီး အသုဘအိမ္၌ ထမင္းေကြၽးႏုိင္ပါက ထမင္းသြားစားၾကပါသည္။

လူေသလွ်င္ ေဆြမ်ဳိးမ်ားသည္ (၇)ရက္ (၇)ည အေဖာ္လာလုပ္ေပးသလို လူေသအိမ္၌ပင္ ထမင္းစားၾကပါသည္။ ဤကာလအေတာအတြင္းတြင္ ပိုက္ဆံတတ္ႏိုင္ေသာ မိသားစုသည္ ဓမၼဆရာကို ဖိတ္ၾကား၍ ပေလာင္ပံုျပင္မ်ားကို ပါဠိစာႏွင့္ (၇) ညတိတိ ေဟာၾကားေပးပါသည္။ 

ကတူရ္ဓေလ့သည္ လကြယ္ေန႔ေသလွ်င္ သို႕မဟုတ္ ညသန္းေခါင္ေသလွ်င္ လကူးေန႕ကူးမထားဘဲ ခ်က္ခ်င္းပို႔သည့္ဓေလ့ရွိပါသည္။ အစိမ္းေသမ်ားကိုလည္း ခ်က္ခ်င္း အသုဘခ်ရပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေက်းရြာမ်ားသည္ ရြာတန္ရွည္ကို ျဖတ္ခြင့္မေပးဘဲ ေသသည့္ေနရာ၌ပင္ ေျမျမဳပ္ရပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေက်းရြာမ်ားမွာမူ ရြာသို႔ေခၚေဆာင္ခြင့္ရွိပါသည္။ အစိမ္းေသ ေသလွ်င္ မိုးရြာရြာေနပူပူ လူေသအေခါင္း၏ အဖံုးကိုမပိတ္ဘဲ ထမ္းသြားရပါသည္။ ရူမည္ ဓေလ့သည္ အေဖေသလွ်င္ အေမဘက္မွ အစ္ကိုအႀကီးဆံုမေရာက္မခ်င္း အသုဘပို႔လို႔မရေခ်။ အသုဘပို႔ရာတြင္ ဆုိင္းဝိုင္း၊ အကတို႕ႏွင့္ ပို႔ၿပီး အျပန္တြင္မူ ဆိုင္းမတီးရေခ်။ အခ်ဳိ႕ေသာ ေက်းရြာမ်ားတြင္ ဆိုင္တီးေလ့မရွိေခ်။  ေျမျမဳပ္၊ မီးရႈိ႕ရာတြင္ ေျမာက္ဖက္သို႕ဦးေခါင္းလွည့္ၿပီး ေတာင္ဖက္သို႕ ေျခလွည့္ထားရပါသည္။ အကယ္၍ ဧည့္သည္ေသလွ်င္ ရြာထဲတြင္အသုဘခ်ေလ့မရွိဘဲ ရြာျပင္ဘက္ရွိသည့္ တစ္ေနရာရာတြင္ မီးရိႈ႕၊ ေျမျမဳပ္ေလ့ရွိပါသည္။

တစ္ႏွစ္ျပည့္ (သို႔) ဆယ္ႏွစ္ျပည့္အတြက္ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲသည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ အလွဴျပဳလုပ္ေလ့ရွိပါသည္။ ရြာလံုကြၽတ္ဖိတ္ၾကားသလို ဓမၼဆရာကိုလည္း ဖိတ္ၾကားၿပီး တရားေဟာေပးသလို ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္လည္း တရားသြားနာၾကပါသည္။ မိမိတတ္ႏုိင္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို လွဴဒါန္းေကြၽးေမြးၾကပါသည္။